Sales: 021-88224007
0

تعاريف و اصطلاحات معمول در کشت سلولی

سرفصل ها

[postlist]

تعاريف و اصطلاحات معمول در کشت سلولی

تيره يا رده سلولی (Cell line): جمعيت سلولی هموژنی که از کشت اوليه به دست آمده و  شناسنامه مشخصی (ID) در همه آزمايشگاه‌های دنيا دارد، رده سلولی نامیده می‌­شود. مثلاً رده  سلولی Hela که از دهانه رحم خانمی به همین نام جدا شده است.

Cell strain: معمولاً به سلول­‌هايی گفته می­‌شود که حاصل دست­کاری ژنتيکی رده سلولی است. مثلاً اگر ژن انسولين وارد ژنوم رده سلولی Hela شود، سلول­‌های Hela بيان­‌کننده انسولين، کلون یا سوشی از رده سلولی Hela هستند.

Substrate: سطحی از جنس پلاستيک، شيشه يا ماده دیگری که سلول می‌تواند روی آن بچسبد. سلول­‌ها از لحاظ وابستگی به  Substrate به دو دسته تقسيم می‌شوند:

الف) سلول­‌های وابسته به Substrate (Anchorage – dependent): سلول­‌های چسبنده مثل HEK293T  (سلول­های جنينی کليه انسان)

ب) سلول­‌های مستقل از Substrate (Anchorage-independent): سلول­‌های شناور مثل MOLT4 (رده سلولیT لنفوئيدی)

Matrices: ترکيباتی از جنس ماتريکس خارج سلولی (ECM) که ليگاند را برای بر­هم­‌کنش با رسپتورهای سطح سلول مثل اينتگرين فراهم می‌کنند. Matrices مثل لامينين، کلاژن نوع IV و… .

Scaffolds: معمولاً پليمرهای زيست سازگار و زيست تخريب‌­پذيرند که برای کشت سه بعدی سلول استفاده می‌شوند. مثل PLGA و……..

يکی از مشخصه‌­هایی که در تقسيم‌­بندی سلول‌­ها به کار می­‌رود مورفولوژی يا ريخت ظاهری آن­ها است. مثالاً سلول­‌های فيبروبلاست کشيده(دوکی شکل) ولی سلول­‌های عصبی ستاره­‌ای شکل با ظاهری مشخص‌­اند (شکل 1ـ 1).

سلول­هاي مستقل از  Substrate يا سلول­‌های حاصل از هضم تريپسين، حالت کروی دارند. مانند  HL-60 (شکل 1ـ 1).

شکل 1ـ 1ـ انواع سلول­ها.

سلول های آدنوکارسينومای ريه انسان، A549
سلول های کارسينومای سرويکس انسان، Hela
سلولهای فيبروبلاست طبيعی رت
سلول های فيبروبلاست طبيعی انسان
سلول های عضله اسکلتی
سلول های اندوتليال وريد نافی انسان Primary AUV
سلول های لوسمی ميلوئيد HL-60
سلول های عصبی انسان

طراحی آزمايشگاه  کشت سلولی

اتاق کشت بايد فضايی کوچک با حداقل رفت­‌وآمد باشد و از وسايل و تجهيزاتی که به­‌راحتی ضدعفونی شوند مانند کابينت و ميزهای استيل استفاده شود. چيدمان و طراحی مناسب نحوه قرارگيری تجهيزات و وسايل مورد نياز نقش مهمی در کاهش آلودگی و کيفيت محصول دارد.

کابینت اتاق کشت باید از جنس استیل باشد و در یک گوشه آن و دور از روشویی قرار بگیرد. تجهيزات این اتاق سانتريفوژ، انکوباتور، بافر­ها و ظروف شيشه‌­ای است (شکل 1ـ2). اين چيدمان برای جایی است که هود لامينار در دسترس نباشد. استفاده از هود لامينار به‌­راحتی گراديان استريليتی را در آزمايشگاه کشت سلولی ایجاد می­‌کند. جريان آرام افقی هود، این گراديان را آسان­تر حفظ می­‌کند (اگر­چه استفاده از جریان آرام افقی در حال حاضر از نظر مقررات ایمنی محدودیت دارد).

شکل1ـ2ـ چيدمان پيشنهادی يک آزمايشگاه کشت سلول کوچک. هدف از اين طراحی، دستیابی به گراديان استريليتی با شرايط مطلوب در بالا گوشة راست است.

يک آزمايشگاه بزرگ کشت سلول معمولاً از دو قسمت مجزا شامل يک منطقه يا اتاقک کوچک ايزوله­‌ای که داخل آزمايشگاه تعبيه شده است و يک قسمت آماده­‌سازی يا پرپ (Prep) تشکيل می‌­شود. وجود منطقة ايزوله از آلودگی­‌های ناشی از رفت و آمد کارکنان آزمايشگاه می­‌کاهد. مواد و سلول تازه به فضای آزمايشگاه وارد و پس از بررسی از نظر آلودگی برای کشت به قسمت ايزوله منتقل می­‌شود. ترجيحاً برای جلوگيری از باز شدن بی­‌مورد در اتاقک ايزوله، در و ديوار­های آن از شيشه ساخته می‌شوند. اتاقک ايزوله خود به تجهيزاتی همچون انکوباتور، فريزر، يخچال، سانتريفوژ و نيز هودی که قابليت به دام انداختن و خروج پاتوژن را داشته باشد، نياز دارد (شکل 1-3).

شکل 1ـ3ـ چيدمان پيشنهادی يک آزمايشگاه بزرگ کشت سلول. دو منطقة آماده‌سازی و ذخيره‌سازی به یکدیگر راه دارند. سايه‌های تيره محل قرارگیری تجهيزات و سايه‌های روشن وسایل ثابت و متحرک را نشان می‌دهد.

هود لامينار

با اختراع جريان لامينار يا هود با دميدن هوای استريل روی سطح کار، کنترل بيشتر استريليتی را با هزينه کمتر از آماده‌­سازی يک اتاق استريل فراهم می­کند. هود به صورت کابينت­‌های مجزايی است که در گوشه ای از آزمايشگاه با کمترين رفت­‌وآمد قرار می­‌گیرد و هر آزمايشگر می­‌تواند جداگانه کار خود را پيش‌­برد. همة مراحل کشت سلول مانند پاساژ دادن، تهيه و تعويض محيط کشت و غيره که بايد در شرايط استريل صورت گيرد در زير هود انجام می­‌شود. هنگام کار، آزمايشگر مجاز است فقط تا حد بازوهای خود را درون هود قرار دهد. در بیشتر هودهای لامينار جريان هوای استريل به طور عمودی وارد سطح کار هود می­‌شود (شکل 1ـ4). اين هود مجهز به فيلتر هپا است که همه ذرات معلق در هوا را می­‌گيرد. در کنار اين فیلتر، لامپ ماورای بنفش نيز درون هود تعبيه شده است که به استريل­‌سازی فضای کار هود کمک می­‌کند. البته ميزان توانايی هود در استريل­‌سازی هوای خارج شده از آن که با فيلتر هپا قابل تنظيم است، به کلاس هود بستگی دارد. در حال حاضر انواع هود موجود در بازار به سه کلاس I،II و III تقسیم می‌­شود. در بسياری از موارد استفاده از يک هود کلاس II برای کشت سلولی مناسب است. به منظور جريان هوای مطلوب باید تعداد وسايل داخل هود تاحد امکان کم و منحصر به لوازم ضروری باشد (شکل1ـ 5). حدود 15ـ10 دقيقه پیش از شروع کار، هود را روشن می­‌کنیم تا هوای درون هود استريل و آماده کار شود.

شکل 1ـ4ـ جريان هوا در هود لامينار. فلش‌ها علامت جهت جريان هوا است. تصوير سمت چپ (a) جريان افقی و تصوير سمت راست (b) جريان عمودی.

تصوير سمت راست (b) برش عمودی يک کابين هود لامينار کلاس II  را نشان می دهد. به ورود هوا در کاپوت جلو و گردش آن (فلش‌­های کناری کابين)، خروج هوا (تقريبا 20%، فلش بزرگ بالايی) به اتاق يا فيلتر شدن آن و ورود دوباره هوای استريل از طريق فيلتر هپا (تقريبا 80%، فلش­‌های سمت منطقه کار) توجه کنيد.

شکل 1ـ 5 ـ چيدمان صحيح (سمت راست) و چيدمان نادرست (سمت چپ) وسايل داخل هود لامينار.
جدول 1-3 – انواع ظروف مورد استفاده در کشت سلولی:
حدود عملکرد سلول (Hela) سطح بر حسب سانتی متر مکعب حجم محيط برحسب ميلی‌ليتر تعداد کپی ظروف کشت
106×1 0.3 0.2- 0.1 96.144 ميکروتيتراسيون پليت‌های چندچاهکی
106×5 2 2.0-1.0 4 4 چاهکی  
106×2 10 3.0-1.0 6 6 چاهکی  
106×5 2 2.0- 1.0 24 24 چاهکی  
106×2 8.0 3.0-1.0 1 قطر 35ميليمتری پتری ديش‌‌ها
106×4 17.5 4.0 1 50 ميليمتری  
106×5 21 5.0 1 60 ميليمتری  
107×1 49 10.0 1 90 ميليمتری  
106×5 25 5.0 1 25 سانتيمتر مکعب فلاسک‌ها
107×2 75 30-15 1 75 سانتيمتر مکعب  
107×7 175 100-50 1 cm2 175  
106×3 850 250-100 1 بتری غلطان  
1010×1 . 107×1   250-10 1 250-10 بتری‌های همزن دار
       

این مطلب را پسندیدید؟

-

به اشتراک بگذارید

یک پاسخ بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.فیلد هایی که با علامت ستاره 8 مشخص شده اند، الزامی هستند

[wp-reviews]
X