پژوهشگران آمریکایی در بررسی جدیدی دریافتند جهشهای ناشی از تغییر شیمیایی DNA که تحت تاثیر نور خورشید صورت میگیرند، میتوانند عامل بروز ملانوما باشد.
به گزارش ایسنا و به نقل از نیوزوایز، پژوهشی که در “موسسه ون اندل”(Van Andel Institute) آمریکا انجام شده است، نشان میدهد که جهشهای عامل تومور بدخیم “ملانوما”(Melanoma)، ناشی از تغییر شیمیایی DNA تحت تاثیر نور خورشید است نه تصور پیشین که آن را ناشی از خطا در رونوشت DNA میدانست.
یافتههای این پژوهش، باورهای دیرینه در مورد مکانیسمهای ورای ملانوما را ارتقا میبخشند، اهمیت اقدامات پیشگیرانه را تقویت میکنند و روشی را برای بررسی منشا سایر انواع سرطان ارائه دهند.
“گرد فایفر”(Gerd Pfeifer)، از پژوهشگران این پروژه گفت: سرطانها از جهشهای DNA ناشی میشوند که امکان نجات یافتن و حمله کردن به بافتهای دیگر را برای سلولهای معیوب فراهم میکنند. با وجود این، منبع این گونه جهشها که ارائه درمان و پیشگیری را پیچیده میکنند، در بیشتر موارد مشخص نیست. ما در مورد ملانوما نشان دادهایم که آسیب ناشی از نور خورشید، با ایجاد پیشجهشهایی که نهایتا به جهش کامل طی تکثیر DNA میانجامند، DNA را تحریک میکند.
ملانوما، یک نوع جدی از سرطان پوست است که از سلولهای پوستی تولیدکننده رنگدانه آغاز میشود. اگرچه میزان شیوع ملانوما نسبت به سایر انواع سرطان پوست، کمتر است اما احتمال گسترش و هجوم آن به بافتهای دیگر بیشتر است و این موضوع، امکان نجات بیمار را به صورت قابل توجهی کاهش میدهد. پژوهشهای پیشین که در مقیاس بزرگ صورت گرفتهاند، نشان دادهاند که ملانوما بیشترین جهش را نسبت به سایر سرطانها دارد. ملانوما مانند سایر سرطانهای پوست، با قرار گرفتن در معرض نور خورشید به ویژه پرتوهای موسوم به “UVB” مرتبط است. قرار گرفتن در معرض UVB، به سلولهای پوست و همچنین DNA درون سلولها آسیب میرساند.
براساس تصور متداول، بیشتر سرطانها زمانی آغاز میشوند که آسیب رسیدن به DNA، مستقیما به جهشی بیانجامد که طی تکثیر معمولی سلول، در نسل بعدی سلولها نیز کپی میشود اما فایفر و همکارانش، مکانیسم متفاوتی را برای ایجاد جهشهای بیماریزا پیدا کردند. آنها یک پایه شیمیایی را معرفی کردند که معمولا در DNA پیدا نمیشود و آن را مستعد جهش میسازد.
DNA، چهار پایه شیمیایی موسوم به “آدنین”(Adenine)، “تیمین”(Thymine)، “سیتوزین”(Cytosine) و “گوانین”(Guanine) را شامل میشود که به صورت جفت وجود دارند. توالیهای متفاوت این جفتها، همه دستورالعملهای زندگی را رمزگذاری میکند. این مشکل در ملانوما، زمانی رخ میدهد که تابش UVB از خورشید به توالی خاصی از این پایههای شیمیایی برخورد میکند و موجب میشود که به یکدیگر متصل شوند و ناپایدار باشند. این بیثباتی، به تغییر شیمیایی سیتوزین منجر میشود و آن را به “اوراسیل”(Uracil) تبدیل میکند که یک پایه شیمیایی در مولکول پیامرسان RNA است نه DNA. این تغییر، “پیشجهش”(Premutation) نام دارد و به جهش DNA طی تکثیر عادی سلول منجر میشود که تغییرات زمینهساز ملانوما به همراه دارد.
این جهشها ممکن است بلافاصله به بیماری منجر نشوند؛ در عوض ممکن است که سالها در خواب بمانند. همچنین این جهشها میتوانند به مرور زمان و با قرار گرفتن شخص در معرض نور خورشید، افزایش یابند و به بروز سرطانی منجر شوند که درمان آن دشوار است و از بسیاری از درمانها میگریزد.
فایفر ادامه داد: ایمنی در برابر خورشید، بسیار مهم است. در پژوهش ما، بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قرار گرفتن در معرض پرتو UVB، معادل تجربه ظهر بود و برای ایجاد پیشجهش کفایت میکرد. اگرچه سلولهای ما، تضمین لازم برای ترمیم آسیب DNA را دارا هستند اما این فرآیند گاهی امکان از بین رفتن را نیز به همراه دارد. محافظت از پوست به طور کلی، بهترین راه حل برای پیشگیری از ملانوما به شمار میرود.
این پژوهش، در مجله “Science Advances” به چاپ رسید.