بر اساس تحقیقات اولیه ارائه شده در انجمن قلب و عروق آمریکا در سال 2023 واکسنی جدید، سلول های ملتهب مغز را که مرتبط با بیماری آلزایمر است، هدف قرار می دهد و ممکن است کلید پیشگیری یا اصلاح روند بیماری باشد. بیماری آلزایمر در حال حاضر 50 تا 70 درصد از بیماران زوال عقل در سراسر جهان را تشکیل می دهد. آزمایش واکسن جدید بر روی موش ها به یک راه بالقوه برای پیشگیری یا اصلاح بیماری اشاره می کند.
چالش آینده دستیابی به نتایج مشابه در انسانها خواهد بود. اگر این واکسن بتواند در انسان موفق باشد، گام بزرگی در جهت به تاخیر انداختن پیشرفت بیماری یا حتی پیشگیری از این بیماری خواهد بود.
در این مطالعه، تیم تحقیقاتی در یک مدل موش بیماری آلزایمر ایجاد کردند که از مغز انسان تقلید می کند و آسیب شناسی بیماری آلزایمر ناشی از آمیلوئید بتا را شبیه سازی می کند.
واکسن SAGP (گلیکوپروتئین مرتبط با پیری)، رسوبات آمیلوئیدی را در بافت مغز واقع در ناحیه قشر مغز که مسئول پردازش زبان، توجه و حل مسئله است به میزان قابل توجهی کاهش داد.
سلول آستروسیت (فراوان ترین نوع سلول گلیال در مغز و یک مولکول التهابی خاص) در موش های دریافت کننده واکسن کاهش یافته است. کاهش در سایر نشانگرهای زیستی التهابی نیز مشاهده شد که نشان میدهد التهاب در مغز در پاسخ به واکسن SAGP بهبود یافته است.
یک آزمایش رفتاری (maze-type device) روی موشهای شش ماهه نشان داد که آنهایی که واکسن SAGP را دریافت کردهاند نسبت به آنهایی که واکسن دارونما دریافت کردهاند به طور قابلتوجهی نسبت به محیط خود واکنش بهتری نشان میدهند. موش های واکسینه شده با SAGP تمایل داشتند مانند موش های سالم عادی رفتار کنند و آگاهی بیشتری نسبت به محیط اطراف خود نشان دادند.
به گفته مؤسسه ملی پیری در بیماری آلزایمر، انباشتگی پروتئینهای مغز به نام پپتیدهای بتا آمیلوئید پلاکهایی را تشکیل میدهند که بین نورونها جمع میشوند و عملکرد سلولی را مختل میکنند. مشکلات عروقی همچنین ممکن است منجر به شکسته شدن سد خونی مغزی شود که معمولاً مغز را در برابر عوامل مضر محافظت می کند و در عین حال امکان دسترسی به گلوکز و سایر عوامل ضروری را فراهم می کند. این سد خونی مغزی معیوب از رسیدن گلوکز به مغز جلوگیری می کند و هم چنین از پاک شدن بتا آمیلوئید و پروتئین های سمی که منجر به التهاب مزمن و پیشرفت بیماری آلزایمر می شود نیز جلوگیری می کند. طبق بهروزرسانی آماری انجمن قلب آمریکا در سال 2023، حدود 3.7 میلیون آمریکایی 30 ساله و بالاتر در سال 2017 به بیماری آلزایمر مبتلا بودند و پیشبینی میشود که این تعداد تا سال 2060 به 9.3 میلیون افزایش یابد.