به گزارش ایده زیست نوترکیب به نقل از مدیکال اکسپرس، لیتیوم (lithium)، به عنوان دارویی شناخته شده برای بیماری دوقطبی (bipolar)، مدت هاست دانشمندان را در رابطه با خواص بالقوه ضد پیری ش مجذوب خود کرده است.
در آزمایش های آزمایشگاهی نشان داده شده است که این عنصر طول عمر مگس های میوه و کرم های گرد را افزایش داده است. محققان دانشگاه Toledo اخیرا پی برده اند که لیتیوم در دوز کم به عنوان یک عامل ضد پیری قوی برای کلیه ها عمل می کند.
دکتر بوجون گونگ استاد پزشکی دانشگاه تولدو گفت: ” اثر لیتیوم بر روی پیری با انتشار چندین مطالعه جذاب در سال های اخیر، همیشه یک موضوع داغ بوده است. همزمان که مردم بیشتر از همیشه عمر می کنند، مهم است که روش هایی را پیدا کنیم تا بتوانیم پیری کلیه ها را آهسته و یا متوقف کنیم”.
معمولا همگام با پیری حتی بدون وجود هیچ بیماری کلیوی قابل شناسایی کارکرد کلیه تا 50 درصد کاهش می یابد. این مورد می تواند یک مشکل مربوط به سلامتی مهم برای افراد سالخورده باشد، که باعث افزایش خطر گسترش نارسایی کلیه شده و نیز شرایط را برای درمان سایر بیماری ها پیچیده می کند.
تخمین زده می شود 1 نفر از هر 7 نفر در ایالات متحده – یا تقریبا 37 میلیون نفر بیماری کلیه دارند، و و یک از هر سه فرد در خطر ابتلای آن هستند.
در حالی که لیتیوم یک تثبیت کننده خلق و خوی بسیار موثر و خط مقدم درمان برای بیماری دو قطبی است، دانشمندان هنوز دقیق نمی دانند که عملکرد ان در مغز دقیقا چگونه است. با این وجود محققان دریافتند که یکی از اصلی ترین ملکول های هدف لیتیوم GSK3-beta است- آنزیمی که در پیری سلولی در کلیه و کاهش عملکرد کلیه نقش دارد.
در همکاری نزدیک با دکتر لانس دورکین، استاد دپارتمان پزشکی و نفرولوژیست دانشگاه تولدو، دکتر گونگ و همکارانشان برای اولین بار نشان دادند که خاموش کردن ژن مسئول تولید GSK3-beta باعث کاهش پیری کلیه و باعث حفظ عملکرد کلیه در حیوانات مدل می شود. این مطالعه در Journal of Clinical Investigation به چاپ رسیده است.
محققان سپس از لیتیوم کلرید به منظور مهار GSK3-beta استفاده کردند، که نتایج مشابهی به دست آمد. موش سطح کمتری از البومینوریا، یا پروتئین اوره، را نشان داد ، همچنین عملکرد کلیه بهبود یافته و کاهش نقص سلولی را در مقایسه با گروه کنترل نشان داد.
دکتر دورکین گفت” ما میخواستیم که مستقیما GSK3-beta را هدف قرار دهیم. تعداد زیادی ملکول های کوچک گران قیمت در این خصوص توسعه پیدا کرده است، اما ما متوجه شدیم که لیتیوم به عنوان یک مهار کننده پایه GSK3-beta در علوم پایه دهه هاست که مورد استفاده قرار گرفته است و همچنین یک داروی امن و پر کاربرد با تاییده FDA است. نتایج ما به وضوح نشان داد که لیتیوم در دوز پایین پیری کلیه در موش را کاهش می دهد.
به منظور تایید بیشتر یافته ها محققان همچنین یک گروه از بیماران روانپزشکی را به منظور سلامت کلیه بررسی کردند. نتایج تست های آزمایشگاهی نشان داد افرادی که در بلند مدت داروی لیتیوم کربنات مصرف کرده اند در مقایسه با افرادی با شرایط سنی و بیماری مشابه که داروی لیتیوم کربنات را دریافت نکرده بودند عملکرد کلیه بهتری داشتند.
دکتر گونگ میگوید: ” با وجود ارزانی و در دسترس بودن این دارو، لیتیوم به علت سمیت بالقوه ان در دوز بالا– از جمله برای کلیه ها – وجود دارد، کمی شهرت بدی پیدا کرده است.
به گفته دکتر گونگ یکی از خطرات لیتیوم به عنوان یک داروی روانپزشکی این است که پنجره درمانی آن بسیار باریک است، زیرا به علت سد خونی-مغزی، دوز مصرفی لیتیوم برای مصرف روانپزشکی بسیار به دوز سمی آن نزدیک است. اما برای اثرات ضد پیری در سایر اندام ها به دوز خیلی کمتری از لیتیوم نیاز است.
شواهد حاصل از مطالعه دانشگاه تولدو پیشنهاد می کند که کمتر از یک سوم دوز مرسوم مورد استفاده در روانپزشکی میتواند فعالیت GSK3-beta را در کلیه مسدود کند، که به مراتب کمتر از دوزی است که باعث سمیت می شود.
در حالی که در این خصوص نیاز به پژوهش های بیشتری وجود دارد، دکتر گونگ افزود که این کشف پتانسیل بالینی زیادی را برای جمعیت سالخورده دارد.
اگر بتوانیم در مطالعات پایلوت و سرانجام در مطالعات در مقیاس بالای بالینی هم این نتایج را تایید کنیم، لیتیوم ممکن است به عنوان یک داروی ضد پیری موثر برای کلیه، و به صورت بالقوه برای سایر اندام ها، مطرح شود و کمک کند تا بتوانیم سلامت جمعیت سالخورده را بهتر حفظ کنیم.
