واکسن‌های تزریقی کووید-۱۹ ممکن است به زودی با واکسن‌های استنشاقی جایگزین شوند.
برخی از کارشناسان بر این باورند که واکسن‌های استنشاقی می‌توانند کووید-۱۹ را در بازی شطرنج جهانی علیه این پاندمی کیش‌مات کنند.
آنها معتقدند که واکسن‌های استنشاقی نه تنها می‌توانند محافظت موثرتری در برابر بیماری ارائه دهند بلکه می‌توانند این کار با تعداد دوز کمتر به انجام برسانند و بنابراین واکسن‌ها در دسترس افراد بیشتری در جهان قرار خواهند گرفت.
به گزارش ایده زیست و به نقل از ایسنا، دکتر “امش آدالجا”(Amesh Adalja)، محقق ارشد مرکز سلامت جان هاپکینز در بالتیمور می‌گوید: هدف قرار دادن مناطق آناتومی خاصی در بدن که در آنها ایمنی از اهمیت بیشتری برخوردار است می‌تواند محافظتی با دوام‌تر و گسترده‌تر در برابر ویروس‌های تنفسی نسبت به واکسن‌های تزریقی ایجاد کند.
یک واکسن استنشاقی جدید کووید-۱۹ به تازگی توسط محققان دانشگاه مک‌مستر(McMaster) ساخته شده و آزمایش‌های آزمایشگاهی خود را به پایان رسانده است. این واکسن در موش‌ها بی خطر بوده و پاسخ ایمنی قوی در برابر ویروس ایجاد می‌کند.
محققان اکنون واکسن جدید خود را وارد فاز اول کارآزمایی بالینی کرده‌اند تا ببینند آیا این واکسن می‌تواند ایمنی بزرگسالانی که پیش‌تر دو دوز واکسن مبتنی بر آران‌ای پیامرسان تزریق کرده‌اند را بهبود بخشد یا خیر.
محققان کانادایی واکسن خود را از طریق یک نبولایزر به فرد منتقل می‌کنند. نبولایزر وسیله‌ای برای رساندن دارو به قسمت‌های مختلف دستگاه تنفس از طریق تنفس است. این دستگاه مواد مایع را تبدیل به افشانه می‌کند و آن را از طریق تنفس به عمق ریه‌ها می‌رساند.
“متیو میلر”(Matthew Miller) سرپرست این تحقیقات و مایکل جی دی گروت(Michael G. DeGroote) دانشیار موسسه تحقیقات بیماری‌های عفونی از دانشگاه مک مستر در انتاریو(Ontario) می‌گوید: ما می‌دانیم که وقتی ایمنی را در ریه تحریک کنیم، کیفیت آن با زمانی که واکسن را تزریق کنیم متفاوت خواهد بود.
واکسن‌های استنشاقی قوی‌تر هستند
واکسن‌هایی که به بازو تزریق می‌شوند، موثر بوده‌اند اما آنها نوعی پاسخ ایمنی ایجاد می‌کنند که پیش از رسیدن آنتی‌بادی‌ها به ریه و بینی(جایی که نیازمند بیشترین ایمنی در برابر کووید-۱۹ هستیم) در تمام بدن گردش می‌کند. پاسخ ایمنی که توسط واکسن‌های استنشاقی ایجاد می‌شود بسیار قوی‌تر است زیرا سلول‌هایی را به کار می‌گیرد که در ریه‌ها قرار دارند و آماده قرار گرفتن در معرض عوامل بیماری‌زا هستند. این سلول‌ها زمانی که واکسن را تزریق می‌کنیم وجود ندارند.
میلر افزود: واکسن‌های استنشاقی شانس بیشتری برای تقویت ایمنی در عمیق‌ترین بخش‌های ریه دارند، محلی که کووید-۱۹ می‌تواند بیشترین آسیب را وارد کند.
میلر می‌گوید: با متمرکز کردن پاسخ ایمنی در ریه‌ها می‌توانیم از واکسن‌های بسیار کمتری برای رسیدن به ایمنی استفاده کنیم. در طول این همه‌گیری ما کمبود جهانی واکسن را تجربه کرده‌ایم. کاهش تعداد دوز تزریقی به این معنا است که ما می‌توانیم 100 برابر واکسن بیشتری تولید کنیم و به همان نسبت افراد بیشتری را واکسینه کنیم.
“آدالجا” می‌گوید که واکسن‌های استنشاقی برای توزیع واکسن در سراسر جهان نیز “بسیار سودمند” خواهند بود زیرا نیازی به سوزن و سرنگ ندارند مواردی که دسترسی به آنها در مناطق غیربرخوردار دشوار است و همچنین برای افراد سوزن‌هراس نیز مناسب است.
دکتر “کوری کسپر”(Corey Casper) مدیر عامل موسسه تحقیقات بیماری‌های عفونی در سیاتل می‌گوید که واکسن هراس‌ها را نباید نادیده گرفت. کسپر می‌گوید: در نظرسنجی‌ها، حدود ۲۰ درصد از افرادی که واکسن تزریق نکرده بودند می‌گفتند که اگر می‌شد بدون تزریق آن را دریافت کرد واکسن می‌زدند. این میزان کمی نیست و ما باید روی آن تمرکز کنیم.
میلر و همکارانش تنها کسانی نیستند که روی مزایای واکسن‌های استنشاقی تحقیق می‌کنند. شرکت هندی بهارات بیوتک(Bharat Biotech) نیز یک واکسن استنشاقی کووید-۱۹ ساخته است که در بینی اسپری می‌شود. این شرکت در ماه ژانویه مجوز شروع فاز سوم آزمایشات بالینی بر روی انسان‌ها را دریافت کرد.
گروهی از محققان دانشگاه ییل(Yale) به تازگی مطالعه‌ای روی موش‌های آزمایشگاهی انجام داده‌اند که نشان می‌دهد واکسن اسپری بینی کووید-۱۹ می‌تواند سلول‌های ایمنی خاطره و آنتی‌بادی‌ها را در بینی و گلو تقویت کند. این مطالعه در مجله‌ی پیش‌چاپ bioRxiv منتشر شده است.
محققان ییل نوشتند: بهبود پلتفرم‌های واکسن‌های فعلی برای ایجاد ایمنی مخاطی برای مهار این همه‌گیری اهمیت زیادی دارد و مطمئنا برای مبارزه با بیماری‌های بعدی نیز مهم خواهد بود.
محققان مک‌مستر اما معتقدند که واکسن آنها مزیت دیگری نیز دارد. این واکسن باعث ایجاد پاسخ آنتی‌بادی در برابر سه بخش مختلف از کروناویروس کووید-۱۹ می‌شود و ایمنی طولانی‌تری نسبت به واکسن‌های کنونی که تنها پروتئین اسپایک(سنبله) را هدف قرار می‌دهند، ایجاد می‌کند.
اگرچه که هدف قرار دادن پروتئین سنبله توسط نسل اول واکسن‌ها منطقی بود اما این رویکرد محدود بود زیرا این ویروس به تکامل خود ادامه می‌دهد. پروتئین سنبله جهش می‌یابد و به ناچار باید واکسن‌ها تغییر می‌کردند.
واکسن کانادایی علاوه بر هدف قرار دادن پروتئین سنبله(که بخشی از ویروس است که به آلوده کردن سلول کمک می‌کند) در برابر سایر بخش‌های ویروس که به محافظت از ژنتیک و تکثیر آن کمک می‌کنند نیز پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند. این اهداف تا زمانی که ویروس سلول را آلوده کند درون آن مخفی هستند و بنابراین احتمال جهش آنها کمتر است.
میلر می‌گوید که تیم او در تلاشند تا تاییدیه واکسن استنشاقی خود را ظرف دو سال دریافت کنند.
تحقیقات واکسن مک‌مستر در روز هشتم فوریه در مجله‌ی Cell منتشر شد.
