به گزارش ایده زیست نوترکیب و به نقل از مدیکال اکسپرس، محققان دانشگاه EPFL یک ژن نادر را در تومور برخی از بیماران سرطان کولورکتال کشف کردند. این یافته میتواند منجر به تشخیص دقیق تر و نهایتا درمان های شخصی شده ای شود تا در نهایت بتواند پروتئینی که به وسیله این ژن بیان می شود را هدف قرار دهد.
سرطان کولورکتال یکی از شایع ترین سرطان ها در جهان غرب، و به طور خاص در افراد بالای 50 سال است. تقریبا سالانه 4500 بیمار جدید تنها در سوئیس شناسایی می شود. پیشرفت های درمانی عظیم در دهه های اخیر به طور چشمگیری نرخ مرگ و میر را کاهش داده است، اما دانشمندان هنوز در حال تلاش برای شناسایی ناهنجاری های مولکولی ایجاد کننده تومور هستند. تشخیص سرطان کولورکتال می تواند دشوار باشد، زیرا علائم عموما تا زمانی که بیماری به مرحله پیشرفته نرسیده است ( که در این مرحله گزینه های درمانی موثر به میزان کافی وجود ندارد) ظاهر نمی شوند.
سرطان کولورکتال زمانی ایجاد می شود که تغییرات DNA سلول های لایه داخلی کولون یا رکتوم باعث تکثیر سلول و توموری شدن آن شود. برای شناسایی مکانیسم های پایه ای و یا بنیادی، تیمی از دانشمندان آزمایشگاه ویروس شناسی و ژنتیک دانشگاه EPFL داده های یک مطالعه انجام شده در دانمارک که حاوی اطلاعات بیش از 300 بیمار سرطان کولورکتال بود را به دقت بررسی کردند. آنها دریافتند که برخی از تومور ها حاوی ژنی هستند که باعث افزایش رشد و پتانسیل متاستازی شدن سلول های سرطانی می شود. یافته های آنها در 20 آگوست 2022 در مجله Nature communications به چاپ رسیده است.
دانشمندان آزمایشگاه Trono در زمینه ترانسپوزون ها تخصص دارند. ترانسپوزون ها قطعاتی با قابلیت جابجایی از DNA هستند که تا حدودی شبیه به ویروس ها عمل می کنند. ترانسپوزون ها همیشه بخشی از ویژگی ژنوم انسان بوده اند و می توانند بیان برخی از انواع ژن ها را تحت تاثیر قرار دهند. با استفاده از روش های تحلیلی پیچیده به منظور بررسی ترانسپوزون ها در سلول های سرطان کولورکتال، این تیم تحقیقاتی دریافتند که فعالسازی غیر عادی ترانسپوزون ها باعث بیان ژن POU5F1B می شود و اینکه این بیان ژن با تومور های شدید تر مرتبط بود. دکتر Riudalbas نویسنده اول این پژوهش گفت: ما اکنون میدانیم که اگر تومور بیمار سرطان کولورکتال ژن POU5F1B را بیان کند، پیامد های جدی محتمل خواهد بود. نرخ بقا برای این بیماران نسبت به بیمارانی تومور شان این ژن را بیان نمی کند پایین تر است.
ژن POU5F1B به عنوان یک انکوژن
داده های این مطالعه دانمارکی نشان می دهد که این ژن در 65 درصد از سلول های سرطانی وجود دارد اما تنها در 3.8 درصد از بافت های غیر سرطانی اطراف وجود دارد. دکتر Riudalbas در این باره گفت: ما هنوز نمیدانیم که این ژن اگر نقشی دارد، چه هدف فیزیولوژیکی ای را دنبال می کند. این ژن تنها در انسان و میمون های بزرگ وجود دارد. این دانشمندان عقیده دارند که ماهیت آنکوژنی POU5F1B از این حقیقت ناشی می شود که پروتئینی که توسط این ژن بیان می شود تمایل به تعامل با سایر پروتئین های را دارد که نقش مهمی در شکل گیری و عملکرد مکانیکی سلول های سرطانی دارد.
علاوه بر مطالعه سلول ها در محیط آزمایشگاهی، دکتر Simó Riudalbas آزمایشهایی را بر روی موش آزمایشگاهی به منظور بررسی اینه چگونه ژن POU5F1B به عنوان یک آنکوژن عمل می کند انجام داد. او دو نوع از سلول های سرطانی انسان را به موش پیوند زد، برخی که ژن را بیان می کنند و برخی که ژن را بیان نمی کنند. این محقق بیان کرد: برای ما مهم بود که از موش در این مطالعه استفاده کنیم، زیرا ما نیاز داریم که بیماری را در بستر بافتی مطالعه کنیم تا بتوانیم به سوالات خیلی واضح پاسخ دهیم. سلول های سرطانی که در محیط آزمایشگاهی کشت داده شده بودند به طرز چشمگیری تغییر شکل دادند، که باعث تفاوت شدید آنها با تومور در شرایط واقعی شد. آنها همچنین در یک محیط کاملا متفاوتی رشد می کنند، برای مثال بدون فاکتور هایی مانند محرک های هورمونی.
کاربرد های بالینی امید بخش
یافته های آزمایشگاه Trono کاربرد های زیادی برای درمان سرطان دارد. نخست، اگر پزشکان بتوانند ژن POU5F1B را در طی بافت برداری شناسایی کنند، آنها میتوانند درمان های سریع تر و تهاجمی تری را برای بیماری ارائه دهند. دوما، از آنجایی که پروتئین بیان شده توسط این ژن به ندرت در بافت بزرگسالان سالم وجود دارد و با توجه به اینکه تعدادی از افراد کاملا سالم اصلا این ژن را ندارند، این پروتئین کاندید مناسبی برای درمان های هدفمند تر می باشد. دکتر Simó Riudalbas در این خصوص گفت: هر چقدر بهتر بتوانیم دارو را هدف قرار دهیم تا تنها با سلول های سرطانی تعامل داشته باشد، دارو برای سایر بخش های بدن دارای سمیت کمتری خواهد بود. مرحله بعدی شناسایی روش های برای مهار POU5F1B خواهد بود. علاوه بر این، به خاطر اینکه این ژن در سایر انواع تومور ها نیز بیان می شود، درمانی که برای سرطان کولورکتال توسعه داده شود می تواند نهایتا برای سایر انواع سرطان ها نیز استفاده شود.
دکتر Simó Riudalbas در حال ادامه پژوهش هایش برای رمز گشایی از مکانیسم های ویژه ای است که به وسیله آن ژن POU5F1B به عنوان یک انکوژن عمل می کند، با این هدف که دارویی را بیابند که بتواند این خاصیت را معیوب، ناپایدار و یا غیر فعال کند.
