به گزارش بنیان به نقل از Science Daily، داروهایی که در دوران بارداری تجویز می شوند نه تنها باید برای خود بیمار ایمن باشند بلکه باید برای جنین متولد نشده نیز بی خطر باشند. بنابراین، در مراحل اولیه تولید داروهای جدید، مواد مورد نظر در ظرف آزمایشگاهی (Petri dish) بر روی سلول های بنیادی جنین موش آزمایش می شوند. اما این آزمایشات، نسخه بسیار ساده ای از آنچه واقعا در رحم اتفاق می افتد است. در این روش، ماده مورد نظر را به سلول های بنیادی جنینی کشت داده شده اضافه می کنند و بنابراین فقط می توانند موادی را که تاثیر نامطلوب مستقیمی بر سلول های جنین دارند، شناسایی کنند. در حالی که در بدن زنان باردار، اجزای فعال دارو ممکن است توسط متابولیسم مادر تغییر کرده و از طریق جفت وارد جریان خون جنین شوند. همچنین، آزمایش های استاندارد کشت سلول نمی توانند موادی را که اثرات غیرمستقیم بر روی جنین دارند، شناسایی کنند ( مثل تداخل در عملکرد جفت یا ایجاد پاسخ های استرسی).
در همین راستا محققان دپارتمان علوم و مهندسی سیستم های زیستی در ETH زوریخ اخیرا نوعی روش آزمایشگاهی ابداع کرده اند که نقش جفت را نیز در ارزیابی های سمیت جنینی بررسی می کند. برای این منظور، تراشه جدیدی ابداع کردند که دارای چندین محفظه است که با کانال های مینیاتوری به هم متصل شده اند. دانشمندان بر روی این تراشه سلول های جفت انسانی گرفته شده از رده های سلولی را با اسفروئیدهای بافت میکرو (microtissue spheroids) مشتق شده از رده های سلول های بنیادی جنینی موش (موسوم به اجسام جنینی) ترکیب کردند که نشان دهنده رشد اولیه جنین است. مواد مورد آزمایش در ابتدا با لایه ای از سلول های جفتی مواجه می شوند که قبل از رسیدن به سلول های جنینی باید از آن ها رد شوند. بدین ترتیب شرایط داخل رحم را بازسازی کرده اند. در این آزمایش ها جنین زنده ای تولید نمی شود و سول ها فقط اولین مراحل رشد جنین را طی یک دوره ده روزه طی می کنند.
برای ارزیابی آسیب غیر مستقیم، محققان از میکروپارتیکل هایی استفاده کردند که در صورت تماس مستقیم با “اجسام جنینی” به آن ها آسیب نمی رسانند. اما با این روش جدید که شامل سلول های جفتی نیز می شود، اثر نامطلوب غیرمستقیمی را مشاهده کردند. اگرچه سلول های جفت میکروپارتیکل ها را نگه داشته و مانع نفوذ آن ها به سلول های جنینی شدند، اما پاسخ استرسی قابل تشخیصی در سلول های جفت شناسایی شد.
نتایج این پژوهش در مجله Advanced Biology در جولای 2021 منتشر شده است. محققان این پروژه، در حال حاضر در نظر دارند سیستم خود را با استفاده از مواد مناسب تری ارتقا دهند. همچنین ممکن است بتوان در آینده برای تشکیل اجسام جنینی از رده های سلول بنیادی انسان به جای سلول موش استفاده شود. چرا که به گفته محققان، تفاوت های قابل توجهی بین حیوانات آزمایشگاهی و انسان (به ویژه از نظر رشد جنینی و فرآیندهایی که در جفت رخ می دهد) وجود دارد.
هدف این گروه ایجاد روش جدیدی است که بتوان از آن به راحتی در صنعت داروسازی استفاده کرد. به کمک این روش ها، در نهایت مواد کمتری بر روی حیوانات در مطالعات in vivo آزمایش می شود.
